Altruïsme, een mooi woord voor belangeloos helpen. Iets voor een ander doen zonder er iets voor terug te verlangen. Het tegenovergestelde van egoïsme. Een goeie eigenschap, zou je denken maar niets is minder waar. Jezelf wegcijferen voor een ander is een prachtige filosofie maar in de praktijk -althans in mijn praktijk- een enorme valkuil.
Ego betekent ‘ik’ in het Latijn, alter betekent ‘ander’. Bij egoïsme ben je te veel op jezelf gericht, bij altruïsme te veel op de ander. Egoïsme wordt gezien als een slechte eigenschap maar voor mij is altruïsme het grote probleem in mijn leven. Ik kan er namelijk niet mee stoppen. Als iemand een probleem heeft, wil ik het oplossen. Ik zie direct mogelijkheden om het beter te maken.
Mooi, zou je denken, maar niets is minder waar. Want die vriendin met overgewicht weet zelf heus wel dat ze meer moet bewegen en gezonder eten. En die broer met het agressieprobleem snapt ook wel dat drank niet bevorderlijk is voor zijn humeur. En die lieve vriend van wie schandalig misbruik wordt gemaakt door zijn dochter weet allang dat hij zich niet moet laten manipuleren. En ik wéét dat zij dat weten, heus.
Andermans kruis
Mijn probleem is dat ik niet kan uitstaan dat anderen hun problemen niet oplossen, terwijl het hun leven zo veel prettiger zou maken. Nu hoor ik je denken: dus jij lost zelf direct je problemen op? Maar helaas ‘bij de loodgieter lekt de kraan’. Zelf zit ik al jaren met het grote verlangen om mijn leven anders in te richten maar het lukt slechts mondjesmaat om daar stappen in te nemen. Reizen, een huisje huren in Engeland, in een achtergrondkoor zingen, een boek schrijven, basgitaar spelen. Allemaal dingen die ik al lang had kunnen doen, had móeten doen. Maar ik hou me zoveel bezig met anderen dat het er niet van komt. Hele dagen kan ik piekeren over hoe ik die ander de juiste richting kan wijzen, hoe ik die ander kan overtuigen dat het echt anders kan. En dat moet stoppen.
Na een drama met een vriend waarin ik mijn hulp had aangeboden, werd me duidelijk gemaakt dat ik me erbuiten moest houden. Ook al sleepte het probleem zich al jaren voort, mijn adviezen werden in de wind geslagen en als buitenstaander moest ik me er niet mee bemoeien. Om zoiets te horen doet pijn maar het is ook een les van jewelste. Ik kreeg een spiegel voorgehouden en mijn spiegelbeeld vroeg me: wie ben jij om andermans problemen op te lossen? Zegt een christelijk gezegde niet dat ieder zijn eigen kruis te dragen heeft? Waarom neem jij andermans kruis dan alsmaar op? Ik heb die vriend en mezelf beloofd dat ik me niet meer met zijn problemen zal bezig houden. In de praktijk betekent dat: mond houden, geen mening geven, geen oplossing aanbieden. Alleen maar luisteren en meeleven, meer wordt er niet van je verlangd. Maar dat is zo moeilijk!
Briefjes
Het is een oefening in persoonlijke groei. En om me te helpen heb ik drie briefjes boven mijn bureau gehangen. Op de eerste staat: ‘Ik ben pas op de helft! Tijd zat!!’ om me erop te wijzen dat ik al mijn wensen nog steeds kan vervullen. De tweede zegt: ‘Fail Forward’ oftewel als je faalt, leer daarvan. De kreet op het derde briefje zeg ik tientallen keren per dag tegen mezelf: ‘Niet Jouw Probleem!’ En dan prijs ik me gelukkig dat ik weinig problemen van mezelf heb. Ik mag egoïstischer zijn en ervan genieten dat het goed met me gaat. En wie weet, als ik me niet meer bezig houd met de zorgen van anderen, heb ik vast tijd over voor die dingen die ik zelf zo graag wil doen.
